مطالعه تطبيقي مراسم و اعياد ملي و مذهبي نزد مذهب شيعه در دربار صفوي و قاجار و مقايسه آنها با رسوم اهل تسنن

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

 سيدمرتضي پورعلي (1)

1- دانش پژوه مقطع دكتري رشته تاريخ اسلام، دانشگاه بين المللي مذاهب اسلامي تهران، sm.porrali67@gmail.com

چکیده

مذهب تشيع در عصر صفوي و قاجار پايههاي مستحكمي داشته است. در دوره
صفويان به دليل سياستهاي شاهان، اهل تسنن بسيار منزوي شده و حتي بسياري از علماي
اهل سنت از ايران گريختند. گردشگران اروپايي زيادي از جشنها و اعياد ملي و مذهبي و
نوع برگزاري آنها سخن به ميان آوردهاند و كتب زيادي را به رشته تحرير درآوردهاند. در
اين پژوهش به شيوه توصيفي-تحليلي با مطالعه منابع كتابخانهاي به بررسي اصليترين اعياد
ملي و مذهبي شيعه در دوران صفوي و قاجار و مقايسه آن با مذهب اهل سنت پرداخته شده
است. بر اساس نتايج اعياد و مراسم مذهبي در دوره صفويه و قاجار نزد مذهب شيعه و سني
تقريبًا به صورت يكساني برگزار ميشده است. اهل تسنن به برگزاري اعياد مذهبي بهويژه
عيد قربان و فطر بسيار پايبند بودند. تفاوت برگزاري جشنهاي ملي و مذهبي در ميان اهل
تسنن و تشيع بخصوص درباريان، عدم پايبندي كامل شاهان و بسياري از مردم به نص صريح
اسلام، از جمله حرمت شرب خمر است. نكته كلي اين است كه برگزاري اين اعياد و جشنها
ارتباط تنگاتنگي با وضعيت اقتصادي افراد داشت. بطوريكه در دربار شاهان از هيچ تجمل و
ريخت و پاشي صرفنظر نميشد. در حاليكه عامه مردم اعم از شيعه و سني كه اغلب از
وضعيت اقتصادي متوسط به پاييني برخوردار بودند اعياد را به صورت مختصر برگزار
مينمودند. حتي بعضي روستانشينان از برگزاري برخي مراسم در اعياد استنكاف مينمودند

کلیدواژه‌ها

اعياد، تسنن، تشيع، صفويه، قاجار

موضوعات

تاریخ اسلام، تاریخ ایران

دوره اول، شماره سوم،

جلد 2،

شهریور ماه 1402

صفحه 115-132