بررسی اصل حجیّت استصحاب قهقری در کلام اصولیون و ادلّه حجیّت آن

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

داود صوفی امامی (1)

1- دانش آموخته سطح چهار حوزه علميه قم

چکیده

یکی از مسائل مهم و اختلافی اصول فقه، مساله حجیّت استصحاب قهقری است. استصحاب قهقری که از آن به اصل ثابت یا اصل عدم نقل هم تعبیر می­شود، وارونه استصحاب اصطلاحی بوده و به استصحابی گفته می‌شود که مشکوک آن، در زمان سابق و متیقن آن در زمان لاحق باشد. با وجود تمام اختلافاتی که در بحث حجیّت استصحاب مصطلح وجود دارد که برخی آنرا از باب اماریت و کاشفیت از حکم واقعی و برخی دیگر از باب اصل عملیه تعبدیه و از راه لسان اخبار می پذیرند؛ میان اکثر اصولیون، که استصحاب را به عنوان اصل عملی تعبدی حجّت می­دانند، در عدم حجیت استصحاب قهقری به عنوان اصل عملی اتفاق نظر هست. اما برخی از فقها، اهمیّت حجیّت این اصل را تا حدّی بالا برده­اند که در صورت عدم اعتبار آن، استنباط و اجتهاد را غیرممکن می­دانند(محمد باقر صدر، بحوث فی علم الاصول، 1417: ج۶، ص۱۴). اکنون این سوالات مطرح می­شود که آیا اصلا استصحاب قهقری به عنوان یک اصل لفظیّه، حجّت است؟ اگر چنین باشد چه ادله ای برای حجیّت آن اقامه شده است؟

کلیدواژه‌ها

استصحاب قهقری، اصل ثبات، اصل عدم نقل، اصل لفظیه،اصل عملیه، سیره عقلائیه، فطرت.

موضوعات

اصول فقه

دوره اول، شماره چهارم، جلد 2،

مهر ماه 1402

صفحه 50- 69