واکاوی تفاوت‌های عام و مطلق در اندیشه­ی علمای اصول شیعه

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

محمد شهسواری (1)

1- دانش‌پژوه سطح چهار حوزه علمیه قم، مدرسه عالی فقهی الامام علی بن موسی الرضا (علیهما السلام)

چکیده

 مقاله پیش رو با عنوان «واکاوی تفاوت عام و مطلق در اندیشه­ی علمای اصول شیعه» با رویکرد توصیفی تحلیلی درصدد مقایسه معنایی میان لفظ عام و مطلق است. عام در مقابل خاص به معنای شمول و مطلق در مقابل مقید به معنای رهایی از هرگونه قید است. مشخص‌شدن تفاوت دقیق معنای عام و مطلق از مباحث مهم در علم اصول به شمار می‌رود که ثمرات فقهی بسیاری در استظهار از آیات و روایات بر آن مترتب است. نگارنده پس از بررسی اقوال در تفاوت عام و مطلق، نظر علامه و محقق حلی را تأیید کرده است. نظر مختار که با ذکر شواهدی از کلام قدمای علم اصول مورد تأیید قرار گرفته بر این شد که لفظ عام در اصول به همان معنای لغوی خود یعنی شمول به کار رفته و مطلق به معنای طبیعت شیء بوده که برابر با معنای متداول از مطلق در همه‌ی علوم است و معنای اصطلاحی خاصی در علم اصول ندارد، اما نتیجه‌ی مطلق بسته به‌قصد متکلم می‌تواند عموم بدلی، استغراقی و حتی تعیین باشد.

کلیدواژه‌ها

مطلق، مقید، عام، خاص، عموم بدلی، عموم استغراقی

موضوعات

اصول فقه

دوره اول، شماره چهارم، جلد 2،

مهر ماه 1402

صفحه 92-105