تأملی در نقش ارادۀ جمعی در مشروعیّت حکومت از رهگذر تحلیل عبارت «انما یستدّل علی الصالحین» در نامۀ 53 نهج البلاغه

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

1. محمد تباری/ 2. سید حسن حسینیان اصل
1. دانش پژوه سطح 4 حوزه علمیه قم./ 2. دانش پژوه سطح سوم فلسفۀ اسلامی مؤسسۀ اسرا و کارشناسی ارشد فلسفه پردیس فارابی دانشگاه تهران.

چکیده

این پژوهش نسبت خواست مردم و مشروعیّت حکومت را از رهگذر ارائۀ تفسیری نوین از عبارت “انّما یستدلّ علی الصالحین بما یجری الله علی ألسن عباده” مرقوم در عهدنامۀ مالک اشتر، بررسی کرده است. از این رو، کوشیده شده¬است مجالی برای این عبارت بسان دلیلی در مقام بحث از مشروعیت حکومت، گشوده شود. بدین منظور پس از طرح معنای مشروعیت که همانا قانونیّت و حقّ حاکمیّت است و بیان عمدۀ نظریه¬ها در باب خاستگاه آن، به ارائۀ تفسیرهای محتمل عبارت مذکور پرداخته شده است. پرسش¬های اساسی پیرامون این عبارت از این قرار است که: آیا گسترۀ اعتبار خواست عباد، که اجمالاً استظهار می¬شود، صرفاً به نحو پسین(پس از تحقق حکومت) بوده و یا به گونۀ پیشین(پیش از تحقق حکومت) هم می¬تواند باشد؟ و دیگر این که آیا دامنۀ این اعتبار شامل تودۀ مردم و اکثریّت می¬شود و یا صرفاً گروه خاصی(نخبگان/دانشمندان پارسا) را دربرمی¬گیرد؟ تحقیق حاضر بر آن بوده که مفاد این عبارت بر اساس تفسیر راجح ناظر بر اصلی است که گویای اعتبار پیشین به نحو مشروعیت¬بخش بودن خواست مردم است.

کلیدواژه‌ها

ارادۀ مردم، مشروعیت، مقبولیت، نصب، انتخاب.

موضوعات

معارف اسلامی
دوره 1 – شماره هفتم
دی ماه 1402
صفحه 143- 159

تعداد بازدید : 15نفر