یکی از مباحث مهم و کاربردی که در اصول فقه مطرح میشود و از دیرباز مورد عنایت اصحاب ائمه (علیهم السلام) و فقهاء امامیه قرار گرفته، بحث روایات متعارض است. پیدا کردن راهکارهای حل تعارض بین روایات، یکی از مهارتهای فقیه به حساب می آید که در ابواب مختلف فقهی مورد استفاده قرار میگیرد.موافقت یا مخالفت با قرآن و سنت قطعیه پیامبر اکرم، موافقت یا مخالفت با عامه و یا توجه به شهرت بین اصحاب از جمله مسائلی است که در این مهم استفاده می شود. حال یکی از نکاتی که از برخی روایات بر می آید، توجه شارع مقدس به شخصیت سوال کننده و راوی حدیث است که در برخی موارد در پاسخ به یک سوال واحد از چند راوی، ائمه ما پاسخ های متفاوت داده اند و علت آن را شرایط متفاوت سوال کنندگان دانسته اند. علی صفایی حائری یکی از راههای حل تعارضات را توجه به شخصیت و شرایط راویان میداند که از این منظر توجه به دانش رجال و روات احادیث در هر موضوعی، اهمیت ویژه ای می یابد و در تطبیق و تحقق احکام الهی در جوامع مختلف کمک شایانی میکند. در این مقاله با بررسی مبانی مرحوم علی صفایی حائری در زمینه های قرآنی، فقهی و تربیتی و همچنین واکاوی تعدادی از روایات متعارض به راه حلهای بیشتر برای علاج این دست روایات اشاره میشود.
