همچنان که فرصت‌ها بر اثر عواملی خلق می‌گردند و برخی شرایط و زمینه‌ها در تکوین فرصت اثر می‌گذارد، دربارة هدررفت فرصت‌ها نیز همین امر صدق می‌کند. به عبارتی، زمینه‌ها و عواملی وجود دارند که سبب عدم بهره‌برداری فرصت‌ها می‌گردند؛ یعنی این عوامل موجب فرصت‌سوزی می‌شوند. این تحقیق، با استفاده از آموزه‌های نهج‌البلاغه و دیدگاه‌های دینی و فرادینی به مبحث عوامل فرصت سوز و مباحث پیرامون آن پرداخته شده است که با استفاده از منابع کتابخانه، به روش کیفی و به صورت توصیفی-تحلیلی نگاشته شده است. یافته‌های این پژوهش حاکی از آن است که عوامل و شرایط فرصت‌سوزی، انواع و اشکال مختلفی دارند. برخی فردی و روان‌شناختی و برخی هم اجتماعی هستند. تعدادی از این عوامل را می‌توان به شکل راحت‌تری کنترل نمود؛ اما برخی به سختی به انقیاد درمی‌آیند. امام علی(علیه‌السلام) همچنان که از شرایط و عوامل تکوین و خلق فرصت سخن گفته‌اند، از عوامل و شرایط فرصت‌سوزی نیز صحبت کرده‌اند که این نوشتار به این عوامل اختصاص دارد.
