تحلیل و بررسی علت عدول ملاصدرا از برهان صدّیقین‌سینوی

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

ابوالفضل انجم‌شعاع
دانش پژوه سطح 4 حوزه علمیه قم.

چکیده

ملاصدرا اشکال اساسی و محوری و پایه ای و بنیادی بر تقریر برهان صدّیقین‌ سینوی و نیز اشکالات فرعی بر تقریر دارد و به تقریر نمی‌تواند اکتفا بکند‌. برهان صدّیقین براساس تقریر صدرایی نظر در حقیقیت وجود است ولی برهان صدّیقین بر اساس تقریرسینوی نظر در مفهوم موجود و ماهیت دارد و قاعدتاً فضای ذهنی و مفهومی مطرح میشود از اینرو در دستگاه ملاصدار تقریرسینوی، برهان صدّیقین نیست. از دیدگاه ملاصدار برهان‌ صدّیقین، برهانی است که در آن از حقیقیت وجود استفاده شده باشد در حالی که ابن‌سینا از مفهوم موجود در برهان استفاده کرده و مفهوم موجود غیر از حقیقیت وجود است. همچنین، روشن سات که میان حقیقت و مفهوم مغایرت وجود دارد. گرچه در برهان صدیقین سینوی، مفهوم از آن جهت مورد بحث قرار گرفته است که حاکی از حقیقت است و از این روی، برهان ابن‌سینا به برهان صدیقین شباهت دارد. در عین حال برهان صدّیقین نیست زیرا نظر به مفهومِ موجود دارد نه حققیتِ وجود از اینرو برهان ابن‌سینا معیار صدّیقین را ندارد و ملاصدرا توضیح نمی‌دهد ولی میتوان وجوهی را برای اشکال اساسی مطرح کرد تا مراد ملاصدار مشخص شود.

کلیدواژه‌ها

مفهوم موجود، برهان صدّیقین، ابن‌سینا، حقیقیت‌ِ وجود، ملاصدرا.

موضوعات

فلسفه و کلام اسلامی
دوره 2 – شماره چهاردهم- جلد اول
مرداد ماه 1403
صفحه 30- 47