مسئله توحید و رابطه آن با نظام معرفتی همواره مورد بحث و اختلاف اندیشمندان بوده است. از جمله این اندیشمندان می‌توان به لاهیجی و علامه مجلسی به عنوان دو متکلم امامیه اشاره نمود که رویکردشان در توحید و معرفت توحیدی با هم تفاوت دارد؛ به همین جهت پژوهش حاضر با هدف پاسخ به این سوال نگاشته شده است که رویکرد علامه مجلسی و حکیم لاهیجی در رابطه ی توحید و نظام معرفتی در باب توحید چگونه رویکردی است؟ و اختلاف رویکرد آنان بر اساس چه مبنایی است؟ روش پژوهش توصیفی-تحلیلی بوده و گردآوری اطلاعات با توجه به منابع کتابخانه صورت گرفته است. نتایج پژوهش نشان داده است هر چند دو متکلم در بعضی مسائل توحید نظیر اثبات خدا، عینیت ذات با صفات، عدم زیادت صفات حقیقیه حق تعالی بر ذات … شباهت‌هایی در بعضی مبانی اعتقادی دارند، ولی به طور کلی لاهیجی معرفت و تحصیل آن را عقلی می‌داند و وحی را نیز کامل کننده آن معرفت می‌داند.اما علامه مجلسی معرفت توحیدی را یک معرفت فطری و اضطراری می‌داند و معتقد است که عقول انسان بر توحید خدای متعال مفطور است. هم‌چنین علامه مجلسی به عود اراده به وجود مصلحت داعی در انجام فعل و اینکه اراده الهی را از صفات فعل الهی می داند اما حکیم لاهیجی اراده الهی را به دو اراده ذاتی و فعلی تقسیم می کند.حکیم لاهیجی اراده ذاتی رااز صفات ذات الهی واراده فعلی را از صفات فعل الهی می داند.