پلورالیسم به معنای «کثرت گرایی» در اصطلاح، به رسمیت شناختن و تنوع و حق دانستن همه اندیشه ها و کردارها در درون حوزه ها یا گفتمان های اجتماعی در برابر «یگانه انگاری» یا «مونیسم» است. پلورالیسم در عرصه های مختلف مورد توجه واقع شده است. پلورالیسم دینی یک گزاره درون دینی است که در نوشته حاضر به خاطر وجود این تفکر در جوامع غیر دینی به آن تعمیم داده شده است. این تفکر به طور رسمی در مسیحیت پدید آمد؛ بعد به ایران و مصر و… راه پیدا کرد. پلورالیسم دینی شامل سه بخش: «معرفت شناختی، نجات شناختی و جامعه شناختی» می شود. برخی افراد در عصر حاضر با پرداختن به این گزاره و مطرح کردن «کثرت گرایی جامعه شناختی» تمام رفتار و گفته ها را حق دانسته و حتی در صورت تعارض، حق را بر همه افراد قائل می شوند. مبانی پلورالیسم به طور کلی با اسلام منافات دارد؛ اگر «پلورالیسم جامعه شناختی» را زندگی «مسالمت آمیز» تعریف کنیم، اسلام نیز موافق چنین سخنی است اما این واژه (مسالمت آمیز) در تعریف اسلام حدود و تعریف متفاوتی دارد. اسلام با نگاه توحیدی، «حق» را واحد دانسته و کثرت و بیش از یک حق را در عرض یکدیگر، متقاطع دانسته و به محال بودن «حق متکثر» تاکید می کند. زمانی که ناسازگاری بین افکار، رفتار و عمل در بین افراد مختلف صورت گرفت، نمی توان همه ی آن ها را حق دانست، بلکه برای حل آن، اسلام راه حل درست را بازگو می کند. حکومت اسلامی نقش خود را برای زندگی مسالمت آمیز ایفا می کند و با انجام وظایف درست خود، به درستی به تقابل ها در جامعه پایان می دهد. حکومت اسلامی مقصود، در زمان عدم حضور معصوم، حکومتی است که در راس آن فردی عالم به تمام احکام و ابعاد اسلام باشد که اصطلاحا به او فقیه می گویند؛ او با برخورداری از علم، شجاعت، تقوا، کفایت و… می تواند به ناسازگاری های موجود در جامعه پایان دهد. در جامعه اسلامی با حاکمیت فقیه جامع الشرایط، زندگی مسالمت آمیز رخ می دهد. این اتفاق زمانی خواهد بود که حکومت مبانی و نظریات خود را به درستی و رسایی و همراه خلاقیت و هنر رسانه به افراد جامعه برساند و آن ها را با عقل و برهان های قطعی به مردم بیاموزد و مردم را ترغیب به همراهی کند که حضور و پشتوانه بودن مردم برای قدرت و اعتلای یک جامعه و حکومت امری بدیهی و ضروری است. این تبیین وظیفه بدنه حاکمیت و همراهی اندیشمندان جامعه است. اگر کسی به نحوی مخالفت خود را با حکومت و احکام اجتماعی نشان داد طوری که ناسازگاری در جامعه به وجود آمد، مردم وظیفه دارند در مقابل چنین افرادی اعلام انزجار کنند و از رفتار های ناپسند در حکومت اسلامی را برائت جویند. اما اگر موثر واقع نشد، نباید به تقابل جدی منجر شود و برخورد با این اتفاق را به حاکمیت سپرده و آن را همراهی کنند. حاکمیت هم باید از حاکمانی را برخوردار باشد که آنان توانایی کافی در تصمیم گیری و اقدام مناسب را داشته باشند. ذکر مجازات در اسلام برای افراد خطاکار نشان می دهد کسی که برهم زننده آرامش فکری جامعه است باید مجازات شود. در مجازات تعیین شده اسلام، تشکیک وجود دارد؛ اسلام برای برخی مجازات «حدّ (مجازات معین)» قرار داده و برای برخی دیگر «تعزیر (مجازات نسبی و تشکیک پذیر)» تعیین شده است که حاکم با علم به تمام جهت های این ناسازگاری، با فرد خاطی همراه «شدت و ضعفِ» متناسب برخورد کند. قرآن و سنت به عنوان حجت به تایید این موضوع گواه است و برخورد به نحو تشکیک یا همان به صورت «شدت و ضعفِ» متناسب را موید می باشد.
