جايگاه قاعده لاضرر در احكام حقوقي بر اساس سيره متشرعه

نوع مقاله : علمی-تخصصی

نویسندگان

 رضا زارع (1)

1- دانش پژوه سطح ٣ حوزه علميه امام خمينی (ره) کاشان، rezazare3187@gmail.com

چکیده

قاعده لاضرر از قواعد كلي است كه بسياري از فقهاي ديني آن را اساس تشكيل فقه ميدانند. از اين
رو بررسي و مطالعه اين قاعده در ديگر مذاهب فقهي و در نتيجه بهره مندي از نظرات آن در ابعاد مختلف آن
ضروري به نظر ميرسد. اين مقاله به جايگاه قاعده لاضرردر احكام حقوقي بر اساس سيره متشرعه پرداخته است.
پژوهش حاضر از نوع تحقيقات كيفي بوده و با روش توصيفي-تحليلي انجام شده است. براي جمع آوري
اطلاعات نيز از روش كتابخانهاي استفاده شده است. قاعده ي لاضرر و لاضرار مورد توافق همه مذاهب فقهي
است و در ابواب مختلف فقه در هر دو بخش عبادات و معاملات جاري شده است. اين قاعده از قواعد عظيم
اسلامي است؛ زيرا از مقاصد شريعت، محافظت بر نفس انساني و حمايت آن و دفع ضرر از آن است. مقصود از
نهي ضرر توسط قاعده «لاضرار» هم اين است كه قاعده موجب توقف ضرر قبل از وقوع آن و نيز از بين بردن
آثار ضرر بعد از وقوع آن ميشود و همچنين از تكرار ضرر جلوگيري ميكند. در نتيجه قاعده درصدد جلوگيري
از ايجاد و باقي ماندن هرگونه ضرر است؛ مگر اينكه دستور خاصي از سوي خداوند بر خلاف آن صادر شود.

کلیدواژه‌ها

قاعده لاضرر، قرآن، روايات، قاعده تسليط، قانون

موضوعات

فقه و حقوق

دوره اول، شماره دوم

مرداد ماه 1402

صفحه 209-226